انواع اجاره از دیدگاه اجاره کننده
انواع اجاره از دیدگاه اجاره کننده به همان دو دسته مذکور یعنی سرمای ای و عملیاتی طبقه بندی می شود.
انواع اجاره از دیدگاه اجاره دهنده
اجاره از دیدگاه اجاره دهنده به دو دسته سرمایه ای و عملیاتی طبقه بندی می شود. ازاین نظر خود اجاره سرمایه ای به سه دسته زیر تقسیم می شود:
اجاره‌هاي سرمايه‌اي بايد تحت عنوان دارايي اجاره ای و بدهي اجاره ای و به مبلغي معادل ارزش منصفانه دارايي مورد اجاره در آغاز اجاره يا به ارزش فعلي حداقل مبالغ (پرداختهای) اجاره، هر كدام كمتر است، در ترامه اجاره‌كننده منعكس شود. مبلغ اجاره بین هزینه بهره (مالی) و کاهش مانده بدهی تسهیم می شود.
رويه استهلاك دارايي مورد اجاره بايد با رويه مورد استفاده براي داراييهاي استهلاك‌پذير تحت تملك واحد تجاري يكسان باشد. هزينه استهلاك بايد طبق استاندارد حسابداري شماره 11 با عنوان ” داراييهاي ثابت مشهود“ محاسبه و شناسايي شود. اگر نسبت به تملك دارايي در پايان دوره اجاره توسط اجاره‌كننده، اطمينان معقولي وجود ندارد، دارايي اجاره‌شده بايد در طول دوره اجاره يا عمر مفيد آن هر كدام كوتاه‌تر است، مستهلك شود.
نرخ بهره (سود تضمین شده) اجاره کننده
برای محاسبه ارزش فعلی حداقل مبلغ اجاره ، از نرخ ضمنی بهره (سود تضمین شده) اجاره و در صورتی که این نرخ امکان پذیر نباشد از نرخ فرضی استقراض برای اجاره استفاده می شود. نرخ ضمنی بهره (سود تضمین شده) دراجاره عبارت است از نرخ تنزیلی که در آغاز اجاره سبب شود مجموع ارزش قعلی حداقل مبلغ اجاره وارزش باقیمانده (اسقاط ) تضمین نشده دارایی با ارزش منصفانه مورد اجاره برابر شود.
لازم به ذکر تعیین نرخ بهره توسط اجاره کننده بر مجموع هزینه بهره و هزینه استهلاک در طول دوره اجاره اثر نخواهد داشت ولی به هر حال میزان هر یک را تحت تاثیر قرار میدهد. (یعنی اگر نرخ بهره رابالا تعیین کنیم میلغ بیشتری به بهره تعلق می گیرد و درمقابل اینکار باعث پایین آمدن ارزش فعلی حداقل مبالغ اجاره شده و تبعا هزینه استهلاک کمتر می شود و بالعکس)
نکته: مجموع هزینه های استهلاک و بهره در اجاره های سرمایه ای در کل مدت اجاره برابر با کل هزینه اجاره ثبت شده در اجاره عملیاتی است.
استهلاک در دفاتر اجاره کننده
طبق استانداردهای حسابداری چنانچه اجاره با شرایط اول و دوم سرمایه ای شده باشد، دارایی بر مبنای عمر مفید دارایی و اگر بر مبنای سایر شرایط سرمایه ای شده باشد در طول دوره اجاره یا عمر مفید هرکدام کوتاه تر است مستهلک می شود.
ثبت های اجاره کننده مشابه ثبت خرید نسیه که شامل پرداخت اصل و بهره به شکل دوره ای است می باشد.
حسابداری اجاره های سرمایه ای از دیدگاه اجاره دهنده
در اجاره تامین مالی مستقیم (
تفاوتی که اجاره به شرط فروش با تامین مالی مستقیم دارد اینست که در اجاره به شکل فروش، اجاره دهنده مبادرت به شناخت سود یا زیان در مقطع عقد قرارداد می کند. این نوع اجاره زمانی اتفاق می افتد که ارزش منصفانه دارایی بیشتر یا کمتر از بهای تمام شده (یا مبلغ دفتری ، اگر این دو با هم تفاوت دارند)باشد. در این نوع اجاره ، اجاره دهنده سودی(زیانی) بابت فروش دارایی و بهره ای بابت طلب به دست می آورد.